Η εξάπλωση επικίνδυνων χημικών ανά τον κόσμο είναι τόσο μεγάλη που τα επίπεδά τους στο νερό της βροχής είναι τέτοια που καθιστούν μη ασφαλή την πόση του παντού στον πλανήτη, σύμφωνα με νέα έρευνα του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης και του ETH Zurich.
Τα αποκαλούμενα PFAS (υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες) είναι τεχνητά επικίνδυνα χημικά που έχουν εξαπλωθεί παγκοσμίως στην ατμόσφαιρα, και ως εκ τούτου συναντώνται στο νερό της βροχής και στο χιόνι ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Γης. Κατά τα τελευταία 20 χρόνια, η κατάσταση γινόταν όλο και χειρότερη, όσο αποκτώνταν περισσότερες πληροφορίες ως προς την τοξικότητά τους, με αποτέλεσμα την αναθεώρηση (προς τα κάτω) των θεωρούμενων ως ασφαλών επιπέδων/ τιμών.
Σε επιστημονικό άρθρο από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης και του ETH Zurich προτείνεται να οριστούν νέα όρια. «Έχει υπάρξει μια εντυπωσιακή πτώση στα “guideline values” (κατευθυντήριες τιμές) για τα PFAS στο πόσιμο νερό τα τελευταία 20 χρόνια. Για παράδειγμα, η κατευθυντήρια τιμή για το πόσιμο νερό για μία πολύ γνωστή ουσία στην κατηγορία των PFAS, to καρκινογόνο PFOA (υπερφθορο-οκτανοϊκό οξύ) έχει υποχωρήσει κατά 37,5 εκατ. φορές στις ΗΠΑ» είπε ο Ίαν Κάζινς, lead author της έρευνας και καθηγητής στο Τμήμα Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης. «Με βάση τις πιο πρόσφατες κατευθυντήριες των ΗΠΑ για το PFOA στο πόσιμο νερό, το νερό της βροχής οπουδήποτε θα κρινόταν μη ασφαλές για κατάποση. Αν και στον βιομηχανικό κόσμο δεν πίνουμε συχνά βρόχινο νερό, πολλοί άνθρωποι ανά τον κόσμο το θεωρούν ασφαλές για πόση και παρέχει μεγάλο μέρος των πόρων πόσιμου νερού μας» συνέχισε ο Κάζινς.
Η ομάδα του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης πραγματοποίησε έρευνες στο εργαστήριο και επί του πεδίου ως προς την ατμοσφαιρική παρουσία και μεταφορά PFAS για την περασμένη δεκαετία. Όπως σημειώνουν, τα επίπεδα κάποιων επιβλαβών PFAS στην ατμόσφαιρα δεν παρουσιάζουν κάποια αξιοσημείωτη μείωση παρά την απόσυρσή τους από τον κύριο κατασκευαστή (3Μ) ήδη από δύο δεκαετίες πριν. Τα PFAS είναι γνωστό πως είναι ιδιαίτερα «επίμονα», μα η συνεχιζόμενη παρουσία τους στην ατμόσφαιρα οφείλεται επίσης στις ιδιότητές τους και τις φυσικές διαδικασίες που συνεχώς επαναφέρουν τα PFAS πίσω στην ατμόσφαιρα από το περιβάλλον της επιφάνειας. Μία σημαντική φυσική κυκλική διαδικασία για τα PFAS είναι η μεταφορά από το νερό της θάλασσας στον αέρα μέσω αερολυμάτων από τον αφρό της θάλασσας.
«Η ακραία επιμονή και συνεχής παγκόσμια κυκλική πορεία συγκεκριμένων PFAS θα οδηγήσει στη συνεχιζόμενη υπέρβαση των προαναφερθέντων κατευθυντηρίων» είπε ο καθηγητής Μάρτιν Σέρινγκερ, ένας εκ των συντελεστών της έρευνας από το ETH Zurich στην Ελβετία και το RECETOX στην Τσεχία.
«Οπότε τώρα, λόγω της παγκόσμιας εξάπλωσης των PFAS, τα περιβαλλοντικά μέσα παντού θα υπερβαίνουν τις κατευθυντήριες περιβαλλοντικής ποιότητας που προορίζονται για την προστασία της ανθρώπινης υγείας, και μπορούμε να κάνουμε πολύ λίγα για να μειώσουμε τη μόλυνση με PFAS. Με άλλα λόγια, έχει νόημα να ορίσουμε ένα πλανητικό όριο ειδικά για τα PFAS και, όπως συμπεραίνουμε στο άρθρο μας, το όριο αυτό έχει ήδη ξεπεραστεί» είπε ο Σέρινγκερ.
Όλα τα PFAS, όπως προαναφέρθηκε, είναι εξαιρετικά «επίμονα» στο περιβάλλον (ή διασπώνται σε εξαιρετικά «επίμονα» PFAS), κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να τους δοθεί ο χαρακτηρισμός «παντοτινά χημικά». Έχουν συσχετιστεί με ένα μεγάλο εύρος σοβαρών κινδύνων για την υγεία, μεταξύ των οποίων καρκίνος, προβλήματα μάθησης και συμπεριφοράς σε παιδιά, μειωμένη γονιμότητα, επιπλοκές σε εγκυμοσύνες, αυξημένη χοληστερόλη, προβλήματα του ανοσοποιητικού κ.α.