Σταμάτης Κουτσοδόντης
Οι Μάγοι με τα Δώρα!
Σύμφωνα με την παράδοση, τρεις μάγοι επισκέφτηκαν το νεογέννητο Χριστό
προσφέροντας δώρα. (χρυσό, λιβάνι και σμύρνα). Πόσοι όμως ήταν πραγματικά οι
μάγοι? Πόσοι είπατε; Τρεις; Επειδή, δηλαδή, τα δώρα ήταν τρία, τρεις έπρεπε να
είναι και οι μάγοι; Η μόνη αναφορά στα Ευαγγέλια για το γεγονός είναι στο Κατά
Ματθαίον Ευαγγέλιο, όπου δεν αναφέρεται καθόλου ο αριθμός των μάγων. Επειδή
όμως τα δώρα ήταν τρία, επικράτησε το συμπέρασμα ότι και οι μάγοι ήταν τρεις.
Οι μάγοι, συχνά αναφέρονται ως σοφοί ή βασιλείς ξεκίνησαν από την ανατολή για
να προσκυνήσουν το νεογέννητο Υιό του Θεού ακολουθώντας το άστρο της Βηθλεέμ.
Η λέξη, ελληνική λέξη μάγος (τα ελληνικά ήταν η γλώσσα γραφής των Ευαγγελίων),
προέρχεται από την περσική maguŝ, που με τη σειρά της προέρχεται από την Αβεστική
(γλώσσα του Ζωροαστρισμού) magâunô. Η λέξη αναφερόταν σε μια κάστα ιερέων, που
παρατηρούσαν συστηματικά τα άστρα και απέκτησαν μεγάλη φήμη για την ικανότητά
τους αυτή. Σύμφωνα με την παράδοση της ανατολής ταξίδευαν σε ομάδες των 12.
Τα δώρα των
τριών Μάγων και οι χρήσιμες και θεραπευτικές ιδιότητες τους.
Για τη σμύρνα και το λιβάνι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Μήπως όμως και ο
«χρυσός» ήταν άρωμα;
Ο χρυσός είναι μια από τις παλαιότερες ουσίες που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος για
θεραπευτικούς σκοπούς. Σήμερα σουηδοί και αμερικανοί ερευνητές έφθασαν στην
εξήγηση ότι ενέσεις με άλατα χρυσού επηρεάζουν θετικά το ανθρώπινο
ανοσοποιητικό σύστημα. Τα άλατα αυτά πιστεύουν ότι εμποδίζουν την έξοδο από τα
ανοσοποιητικά κύτταρα μιας πρωτεΐνης που προκαλεί φλεγμονές στις αρθρώσεις.
(Βέβαια υποστηρίζεται και η εκδοχή ότι με τη λέξη «χρυσό» εννοούσαν τότε μια
αρωματική ουσία ανάλογη με τις άλλες δυο που όμως είχε το χρώμα του χρυσού, ενώ
το λιβάνι ήταν λευκό και η σμύρνα κόκκινη.)
Για το λιβάνι, ένα είδος ρητίνης που ρέει όταν χαραχτεί ο φλοιός του Boswellia
Carteri και από παλιά ήταν ένα ακριβό δώρο, πίστευαν ότι είχε απολυμαντικές
ιδιότητες. Επίσης στην ινδική ιατρική πρακτική σύμφωνα με τους κανόνες της
Ayurveda χρησιμοποιείται κατά της αρθρίτιδας και της χρόνιας βρογχίτιδας.
Σήμερα γερμανοί ερευνητές ψάχνουν σε αυτό ένα υποκατάστατο της κορτιζόνης και
το εξετάζουν σαν θεραπευτικό μέσο κατά της πολυαρθρίτιδας, της ελκώδους
κολίτιδας και της χρόνιας φλεγμονής στο έντερο (νόσος του Crohn).
Η σμύρνα, που επίσης βγαίνει όπως το ρετσίνι από τον κορμό του Commifora
simplicifolia, χρησιμοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους για το βαλσάμωμα των νεκρών,
στην ανατολή του χριστιανισμού θεωρήθηκε αφροδισιακό, και μάλιστα τα νυφικά
κρεβάτια τα αρωμάτιζαν με σμύρνα, τα κρασιά τα απολύμαιναν με αυτήν και σαν
βάμμα χρησιμοποιήθηκε για στοματικές φλεγμονές, άφτρες, περιοδοντίτιδες, για
την ψωρίαση και την αρθρίτιδα.
Για τα δώρα των «Μάγων» η άποψη της Sabine Kirk είναι ότι γενικά ακόμη δεν
υπάρχει αρκετή έρευνα ώστε με ασφάλεια να χρησιμοποιηθούν για θεραπευτικούς
σκοπούς αναγνωρίζει πάντως ότι υπάρχει η λεγόμενη «Goldtherapie», όπου
χορηγείται από το στόμα ή ενδομυϊκά στην κατάλληλη μορφή για την αντιμετώπιση
της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, η σμύρνα με τη μορφή βάμματος δρα αποστειρωτικά
στο δέρμα (για ακμή και άλλες μολύνσεις), εσωτερικά με τη μορφή χαπιών δρα κατά
της βρογχίτιδας και των εντερικών φλεγμονών ενώ το λιβάνι δρα κατά των
φλεγμονών του εντερικού σωλήνα.
Οι τρείς Μάγοι και τα δώρα πού τούς έδωσε η Παναγία !
Η αναζήτηση των μάγων ευοδώθηκε και αξιώθηκαν να βρουν τον νεογέννητο Χριστό,
να τον προσκυνήσουν και να του προσφέρουν τα δώρα τους.
Ο Μελχιώρ πρόσφερε στον Χριστό χρυσό (ένα μέταλλο που προσφέρονταν σε βασιλείς.
Έτσι με αυτήν την προσφορά οι Μάγοι θέλησαν να δείξουν ότι τιμούσαν ένα
βασιλιά) σε κουτί, το οποίο περιείχε 28 πλακίδια μήκους 7 και πλάτους 5
εκατοστών περίπου διαφόρων σχημάτων που φέρουν καλλιτεχνικά σχέδια, ο Γάσπαρ
λιβάνι [το γνωστό μας λιβάνι, ήταν ένα πολύτιμο υλικό που χρησιμοποιούνταν ως
θυμίαμα (όπως και σήμερα) σε θρησκευτικές τελετές. Έτσι έδειξαν οι Μάγοι την
θεϊκή φύση του Χριστού. Πληροφοριακά το λιβάνι είναι ρητίνη που εξάγεται από το
δέντρο Boswellia Serrata] και ο Βαλτάσαρ σμύρνα (ήταν ένα υλικό που
χρησιμοποιούνταν στην ιατρική αλλά και κατά την διάρκεια της ταφής των νεκρών.
Με την σμύρνα οι Μάγοι, έδειξαν την θυσία που θα έκανε ο Χριστός για την
σωτηρία των ανθρώπων. Η σμύρνα είναι μια ρητίνη που την παίρνουμε από το φυτό
Μύρας).
Τα δύο τελευταία δώρα ήταν σε κουτιά που περιείχαν από τριάντα περίπου
σφαιρίδια κάθε ένα, μεγέθους μιας ελιάς.
Η Παναγία θέλοντας να ανταποδώσει τα δώρα των Μάγων, έδωσε στον καθένα από
αυτούς ένα κομμάτι από τα σπάργανα (μακριά και φαρδιά υφασμάτινη ταινία που
τύλιγαν τότε τα μωρά), του Ιησού.
Οι Μάγοι έχοντας φέρει εις πέρας την αποστολή τους πήραν τον δρόμο του
γυρισμού. Ειδοποιούμενοι όμως από έναν Άγγελο, δεν ενημέρωσαν τον Ηρώδη για το
σημείο που βρισκόταν το Θείο Βρέφος.
Ο Ηρώδης καταλαβαίνοντας την «προδοσία» των Μάγων διέταξε τότε την σφαγή των
νηπίων.
Οι τρεις Μάγοι γύρισαν στην Περσία και τελικά βαπτίσθηκαν χριστιανοί από τον
Απόστολο Θωμά.
Αρνταβάν
ο τέταρτος Μάγος και το μυστικό των άστρων.
Να μια ιστορία για τον Αρταβάν, τον τέταρτο μάγο, τον
φίλο του Μελχιώρ, του Γάσπαρ και του Βαλτάσαρ, που προσκύνησαν τον Χριστό στη
Βηθλεέμ.
Οι Τρεις γνωστοί Μάγοι κατοικούσαν στη Βορσίππη της Βαβυλώνας και αποφάσισαν ομόφωνα ότι το
ασυνήθιστα φωτεινό ουράνιο σώμα που έβλεπαν από τα παρατηρητήριά τους ήταν το
σημάδι της γέννησης ενός βασιλιά. Είπαν λοιπόν να τον επισκεφθούν. Ο Αρταβάν,
που κατέγραφε από το παρατηρητήριό του στα Εκβάτανα τις θέσεις του Δία και της
Αφροδίτης, παρατήρησε μια ασυνήθιστη προσέγγιση μεταξύ τους. Πριν οι δυο
πλανήτες πλησιάσουν ακόμα περισσότερο, αποφάσισε να επισκεφτεί τους σοφούς της
Βορσίππης για να επωφεληθεί από την πείρα τους. Ήταν βέβαιο ότι όταν οι δύο
πλανήτες θα πλησίαζαν περαιτέρω, θα έμοιαζαν σαν να εκπέμπουν, λόγω της
εγγύτητος, μια ασυνήθιστη λάμψη. Ένιωθε ότι δεν ήταν σε θέση να βλέπει στα
ουράνια φαινόμενα σημάδια και να τα ερμηνεύει. Άλλοι επιφανείς αστρονόμοι της
Χώρας του μπορούσαν να υπερβαίνουν την ατέλεια της ανθρώπινης υπόστασης,
εντάσσοντάς την σε ένα κοσμικό σχέδιο με το οποίο βρισκόταν σε ισορροπία, και
που οι αντιστοιχίες, οι θέσεις και οι γωνίες των πλανητών στη ζώνη του
ζωδιακού, δημιουργούσαν μια τέλεια απεικόνιση, καθαρή και σαφή, του ανθρωπίνου
σύμπαντος και της κοσμικής του μοίρας. Ο Αρταβάν δεν αδυνατούσε να διακρίνει τα
σχήματα και τις μορφές τους στον ουράνιο θόλο. Υπέκυπτε όμως στην σχολαστική
υπερβολή της καταγραφής των μετρήσεων, που, από το πάθος να συγκρατήσει στη
μνήμη του τις σχετικές θέσεις των αστέρων από νύχτα σε νύχτα, παρασυρόταν σε
μια ματαιόδοξη ικανοποίηση για τις καταγραφές του, αδυνατώντας μετά να δει το
σύνολο και τις επιρροές και αλληλεξαρτήσεις τους με τον γήινο και φθαρτό κόσμο
των ανθρώπων. Είχε ανάγκη λοιπόν να συμβουλεύεται έναν μεγαλύτερο αστρονόμο και
συνήθως ρωτούσε τον Μελχιώρ.
Προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει τις διαφορές στις
θέσεις των άστρων από τη διαφορετική θέση παρατήρησης, ταξίδευε με το βλέμμα
στραμμένο στον Ουρανό. Φτάνοντας όμως στη Βορσίπη ο υπηρέτης του Μελχιώρ που
είχε μείνει για να τον ενημερώσει, του είπε ότι οι σοφοί, που έβλεπαν δίνοντας
άλλα νοήματα τον ίδιο ουρανό, είχαν ξεκινήσει το ταξίδι τους για να
προσκυνήσουν τον νέο βασιλέα.
Νέος βασιλέας λοιπόν! Αυτό ήταν το μήνυμα που ο
Αρταβάν αναγκαζόταν να αποδεχτεί, χωρίς να μπορεί να το καταλάβει και να το δεχτεί
με όλη του την καρδιά. Γνωρίζοντας όμως ότι ο ίδιος δεν θα είχε ποτέ το χάρισμα
της ερμηνείας, χάρηκε που θα είχε και αυτός την ευκαιρία να προσκυνήσει το νέο
βασιλέα μια και οι τρεις Μάγοι δεν ήταν παρά τρεις μέρες που είχαν φύγει. Να
παρατηρεί τον ουρανό το γνώριζε καλά. Άλλες οδηγίες δεν είχε ανάγκη και
ξεκίνησε όλο προσμονή για το ταξίδι. Ταξίδευε μέρα και νύχτα για να καλύψει την
απόσταση που τους χώριζε.
Εν τω μέσω της ερήμου συνάντησε έναν άνθρωπο,
πεσμένο καταγής με τα χείλη άσπρα από τη δίψα, που καιγόταν από τον πυρετό. Ο
Αρταβάν τον μετέφερε με την καμήλα του σε μια όαση που είχε συναντήσει και
έμεινε μαζί του μέχρι να συνέλθει όσο τον φρόντιζαν οι νομάδες που είχαν
κατασκηνώσει στην όαση. Ο Μελχισεδέκ, γιατί αυτό ήταν το όνομα του ανθρώπου,
συνήλθε μετά από δυο μέρες και συμφώνησε να τον συνοδεύσει στο υπόλοιπο του
ταξιδιού γιατί ήταν φανερό από την πορεία που είχε πάρει ότι κατευθυνόταν προς
τη χώρα των Ιουδαίων.
Δυστυχώς ο Αρταβάν δεν πρόλαβε να προσκυνήσει το Θείο
Βρέφος όπως οι άλλοι τρεις μάγοι γιατί η Αγία Οικογένεια είχε ήδη διαφύγει στην
Αίγυπτο. Στη Βηθλεέμ, όπως και σε όλη τη χώρα, είχε ξεκινήσει η σφαγή των
νηπίων, που ο Αρταβάν συγκλονισμένος παρακολουθούσε χωρίς να μπορεί να αποτρέψει.
Προσπάθησε όμως μοιράζοντας ρουμπίνια που κρατούσε ως δώρο για τον νέο βασιλέα
να δωροδοκήσει Ρωμαίους στρατιώτες και να σώσει κάποια παιδιά από βέβαιη σφαγή.
Λέγεται ότι μεταξύ αυτών που εσώθησαν ήταν και ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος.
Ενώ οι τρεις Μάγοι επέστρεψαν στην Περσία, ο
Αρταβάν θεώρησε ότι έπρεπε να ακολουθήσει το Θείο Βρέφος στην Αίγυπτο και έτσι
πήγε εκεί προσπαθώντας να τους εντοπίσει. Αυτό δε στάθηκε δυνατόν γιατί η Αγία
Οικογένεια κρυβόταν φοβούμενη τους κατασκόπους του Ηρώδη. Θεράπευε όμως
ασθενείς με τις γνώσεις που είχε για τις παθήσεις του ανθρωπίνου σώματος και
τις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών, εξαγόραζε φυλακισμένους και ανακούφιζε
τους φτωχούς με το θησαυρό που είχε φέρει μαζί του. Έτσι πέρασαν περίπου 33
χρόνια. Είχε πια γεράσει. Είχε αποκτήσει μια άσπρη γενειάδα που τον έκανε
φαίνεται ακόμα πιο σεβάσμιος και μονολογούσε "αν θεραπεύσετε αυτούς εμένα
θεραπεύσατε, αν ελεήσατε αυτούς εμένα ελεήσατε". Προσπαθούσε έτσι να βρει
ανακούφιση στο ότι είχε καθυστερήσει και δεν είχε προλάβει να δει τον Βασιλέα,
μετατρέποντας έτσι την απουσία της συνάντησης σε σκοπό της ζωής του. Οι φτωχοί
τον θεωρούσαν Άγιο και μια ομάδα πιστών του φίλων αποφάσισαν να τον ακολουθήσει
στην επιστροφή στην Ιερουσαλήμ γιατί είχε φτάσει η φήμη ακόμα και στην Αίγυπτο
για ένα βασιλιά των Ιουδαίων.
Όταν έφτασε μετά από ένα εξαντλητικό ταξίδι στα
Ιεροσόλυμα γιατί δεν ήταν πια νέος, ήταν η μέρα της Σταυρώσεως. Ο Αρταβάν
αποφάσισε να ανεβεί στο βουνό για να ρωτήσει για τον βασιλιά των Ιουδαίων. Είχε
ακόμα ρουμπίνια από το δώρο και ήταν βέβαιος ότι θα μπορούσε, για άλλη μια
φορά, να εξαγοράσει τους Ρωμαίους. Δυστυχώς η καρδιά του τον πρόδωσε και
λιποθύμησε κάτω από το Σταυρό. Έχοντας χάσει τις αισθήσεις του είδε εν τούτοις
ένα εκτυφλωτικό φως και μια φωνή, που θεώρησε ότι ήταν η φωνή του Θεού του
Πυρός που λάτρευαν στην πατρίδα του, να λέει:
« Είσαι ο Αρνταβάν και σε αγαπώ»
'Αρνταβ στη Μανιχαϊστικη Μέση Περσία, είναι το
ουράνιο πρόσωπο που είναι το πιο φωτεινό, ο δίκαιος και ο εκλεκτός. Αρνταβάν είναι αυτός που μένει πάντα αθάνατος σύμφωνα
με την Περσική παράδοση.
Όταν αργότερα οι μαθητές του Αρνταβάν τέλεσαν την
ταφή του, είπαν μεταξύ τους ότι ο ίδιος ο εσταυρωμένος του είχε πει:
« ό,τι εποίησας εις ένα των αδελφών μου των ελαχίστων,
εις εμέ εποίησας».
Ο Αρνταβάν, περνώντας στην αιωνιότητα, μπόρεσε
επιτέλους να διαβάσει στο όνομά του το μυστικό που του έλεγαν τα άστρα.
ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΑΝ ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ: Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, προ της Κοιμήσεως της, η Θεοτόκος παρέδωσε τα Δώρα μαζί με τα Άγια Σπάργανα του Χριστού, την Τίμια Έσθήτα και την Αγία Ζώνη της στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων όπου και παρέμειναν μέχρι το έτος 400 μ.Χ. περίπου. Τότε ο αυτοκράτορας Αρκάδιος τα μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί παρέμειναν μέχρι την άλωση της πόλης από τους Φράγκους το έτος 1204 μ.Χ. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν για λόγους ασφαλείας, μαζί με αλλά ιερά κειμήλια, στη Νίκαια της Βιθυνίας, προσωρινή πρωτεύουσα του Βυζαντίου, όπου καί παρέμειναν για εξήντα περίπου χρόνια. Με την εκδίωξη των Σταυροφόρων επί αυτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου επεστράφησαν στην Κωνσταντινούπολη όπου και παρέμειναν μέχρι την άλωση του 1453. Μετά την Άλωση η Μάρω, χριστιανή σύζυγος του σουλτάνου Μουράτ Β' (1421-1451) καί μητρυιά του Μωάμεθ Β' του Πορθητού, τα μετέφερε αυτοπροσώπως στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου στο Αγιον Όρος. Η Μονή αυτή της ήταν γνωστή επειδή ό πατέρας της, Γεώργιος Βράγκοβιτς δεσπότης της Σερβίας, έκτισε το καθολικό της εις τιμήν του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Κατά την αγιορείτικη παράδοση, καθώς η Μάρω ανέβαινε από τον αρσανά (λιμάνι) στην Μονή, η Θεοτόκος την εμπόδισε με υπερφυσικό τρόπο να πλησίασει στη Μονή και να παραβίαση το άβατον του Αγίου Όρους. Αυτή υπάκουσε και παρέδωσε τα Τίμια Δώρα στους μοναχούς, οι όποιοι και έστησαν στο σημείο εκείνο της θεομητορικής παρουσίας ένα Σταυρό πού σώζεται μέχρι σήμερα και λέγεται ≪Σταυρός της Βασιλίσσης≫. Το σουλτανικό έγγραφο με τις σχετικές πληροφορίες παραδόσεως των Τιμίων Δώρων φυλάσσεται στο αρχείο της Μονής του Αγίου Παύλου. Ο χρυσός βρίσκεται υπό την μορφή εικοσιοκτώ σκαλισμένων επιπέδων πλακιδίων, ποικίλων σχημάτων και διαστάσεων περίπου 5 επί 7 εκ. Κάθε πλακίδιο έχει διαφορετικό σχέδιο πολύπλοκης καλλιτεχνικής επεξεργασίας. Ο λίβανος και η σμύρνα διατηρούνται ως μείγμα με μορφή εξήντα δύο σφαιρικών χανδρών μεγέθους μικρής ελιάς. Η αυθεντικότητα των Τιμίων Δώρων στηρίζεται κατά ένα μέρος στην προφορική παράδοση καί κατά το υπόλοιπο στην ιστορία. Όμως η αυθεντικότητα των Τιμίων Δώρων επιβεβαιώνεται από την άρρητη εύωδία που ορισμένα απ' αυτά αδιαλείπτως καί ορισμένα κατά καιρούς αναδίδουν και η ιαματική καί θαυματουργική χάρις πού μέχρι τις μέρες μας αναβλύζουν.